Ben Tichelaar sneed afgelopen zaterdag een interessant onderwerp aan in zijn column in het NRC, namelijk of het ‘goed of slecht’ is dat er steeds meer managers zijn.

Een mooi onderwerp, dat ook in de gesprekken die ik voer vaak terugkomt: kan er een managementlaag tussenuit, door in te zetten op zelfsturende teams?
Of zijn die tussenlagen juist cruciaal voor een goed functionerende organisatie?

De directeuren die ik spreek, hebben vaak hoge verwachtingen van zelfsturende teams.
Liever nog vandaag dan morgen, snijden ze er een flinke laag managers tussenuit.
Want, zo is de gedachte, zelfsturende teams hebben meer slagkracht en het scheelt natuurlijk een hoop dure salarissen.

Het is een topoplossing.
Op papier.
Een mooi antwoord op de behoefte aan hogere betrokkenheid van teamleden, snellere besluitvorming en innovatie.

In praktijk werkt het alleen anders.

Stel, zeg ik tegen de directeuren, je snijdt die hele laag weg.
Hoe zorg je ervoor dat je medewerkers doen wat er moet gebeuren?
Dat de resultaten worden gehaald?
Wie bepaalt en wie volgt?

Als dat niet duidelijk is, is zo maar wegsnijden van de managementlaag, een keiharde garantie voor gedoe.
Er ontstaat veel onduidelijkheid en niemand volgt.
De betrokkenheid brokkelt af en je hebt je organisatie in één klap stroperig en weinig innovatief gemaakt.

Precies wat je niet wilde.

Een team zelfsturend maken, vergt nogal wat van het management.
Namelijk: een enorme betrokkenheid, strakke sturing en heldere kaders vóórdat de fase van zelfsturing intreedt.
Dat kost tijd en inspanning.

Dit is er minimaal nodig voor zelfsturing:

• Doelstellingen en resultaten die klip en klaar zijn.
• Teamleden die exact weten wie, op basis van expertise, waarin de lead neemt.
• Exacte afspraken voor het oplossen van problemen in de teams.
• Duidelijke afspraken over communicatie en conflicthantering.
• Coaching zodat het team zelfsturend kan acteren.

Ik ben dus zeer kritisch over het idee van zelfsturende teams.
Er wordt te makkelijk gedacht dat het de heilige graal is voor betrokken en goed presterende mensen, snelle besluitvorming en innovatie.

Het wordt te onzorgvuldig ingevoerd, zonder eerst heel goed te kijken naar de behoeften van het team.
En zonder goede voorbereiding creëer je stuurloze teams waar in het beste geval een informele leider opstaat, waardoor het hele idee van zelfsturing alsnog niet werkt zoals het is bedoeld.

Ik geloof dat er áltijd leiderschap nodig is, dat er altijd iemand is die bepaalt, linksom of rechtsom.
Daarom is een goed functionerende managementlaag bij de meeste organisaties veel passender dan zelfsturing.

Wat zijn jouw gedachten hierover?